دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان، به لحاظ موقعیت محصور و ویژه خود تا قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی چندان مورد توجه قرار نمی گرفت، چون که این دریا مشترک بین ایران و شوروی بوده و بدین دلیل که دو کشور رابطه نزدیک و مسالمت آمیزی با هم داشته و از طرف دیگر تقارن قدرت بین دو کشور برقرار نبود، مشکل خاصی پیش نمی آمد. لذا قراردادهای 1921 و 1940 بین 2 کشور حاکم بر رژیم حقوقی خزر بود. منابع موجود در ...

فدراسیون روسیه بخش مهمی از نیاز انرژی اتحادیه اروپا را تأمین می کند. در سال های اخیر این اتحادیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود توجه ویژه ای به انرژی حوزه دریای خزر داشته است. نمود این توجه را می توان در امضای توافقنامه احداث خط لوله نابوکو در 13 ژوئیه 2009 در آنکارا مشاهده کرد. چه عواملی باعث سیاستگذاری اتحادیه اروپا در زمینه تأمین انرژی از حوزه دریای خزر شده است؟ فرضیه مقاله این است که نیاز ر...

از جمله واکنش های عملی کشورها برای مقابله با پدیده جهانی شدن می توان به همگرایی اقتصادی اشاره کرد. امروزه همگرایی اقتصادی، همزمان با جهانی شدن رونق گرفته است و بنابراین، انتخاب اتحادیه یا گروه تجاری منطقه ای یکی از اهداف مهم برنامه ریزی تجاری است. این مقاله همگرایی اقتصادی میان ایران و کشورهای حوزه دریای خزر شامل آذربایجان، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان را بررسی می کند. از این رو، از یک مدل جاذبه...

سگ ماهیان خاردار در بسیاری از رودخانه های اصلی حوزه ی دریای خزر یافت می شوند. با این حال رده بندی این گروه از ماهیان بطور دقیق مطالعه نشده است. برای مطالعات مورفومتریک، سه جمعیت (گونه) از جنس cobitis از حوزه خزر جنوبی به روش ریخت سنجی هندسی بررسی شد. اختلاف معنی داری بین گروه ها مشاهده گردید و آنالیز چند متغیره cva نشان دهنده جدایی کامل این سه گروه از هم بود (001/0p<). برای مطالعات بیولوژی این ...

این مطالعه به بررسی غلظت شش فلز سنگین (روی، مس، نیکل، سرب، کادمیم و جیوه)در آب سواحل ایرانی حوزه جنوبی دریای خزرطی چهار فصل درهشت نیم خط عمو دبر ساحل (آستارا،انزلی،سفید رود،تنکابن،نوشهر،بابلسر،امیرآبادوبندرترکمن) در سال 1389 پرداخت. تعداد 93 نمونه آب دراعماق 10، 50 و 100 متری جمع آوری گردید. نمونه ها پس از آماده سازی (استخراج و عمل تغلیظ) به روش استاندارد با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. ن...

منطقه خزر در وضعیت ژئوپلیتیک قدیم خود در دوره اتحاد شوروی در موقعیت حایل بین حوزه نفوذ دو ابرقدرت قرار داشت. ولی پس از فروپاشی شوروی به دنبال بروز ساختارهای جدید و ظهور سه کشور نوظهور در منطقه، مناسبات جدیدی بین حوزه های جغرافیا، قدرت و سیاست بر این منطقه حکمفرما شد. این مناسبات جدید منافع ایران در خزر را دچار تغییرات جدی کرد و تعریف های جدیدی از منافع ژئوپلیتیکی ایران در خزر را پدید آورد. دولت...

تنوع ژنتیکی منابع آبزی ارزش گرانبهایی برای مدیریت و حفاظت دارد زیرا این اولین شرط لازم برای بقای جمعیت در شرایط محیطی در حال تغییر است. در این پژوهش با استفاده از 7 جایگاه ریزماهواره، ساختار ژنتیکی اردک ماهی به عنوان یکی از با ارزش ترین ماهیان استخوانی آب های داخلی حوزه جنوبی دریای خزر با جمع آوری 180 نمونه ماهی از 6 منطقه جنوبی دریایی خزر شامل تالاب انزلی، تالاب امیر کلایه، ایزدشهر، دریاچه ولش...

به گواه تاریخ، ایران جزء ساکنان همیشگی دریای خزر بوده و از ابتدای شکل گیری این دریا با آن دارای ارتباطی تنگاتنگ بوده است. اما منطقه ژئوپولیتیک دریای خزر علی رغم سرگذشتی طولانی، هویت جدید خود را بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 و تولّد کشورهای جدید در حوزه خود به دست آورده و به صورت یک منطقه فعّال درآمده است. کشف منابع عظیم نفت و گاز و نیاز شدید اقتصاد ضعیف کشورهای تازه استقلال یافته به ا...

دیپلماسی هوشمندانه مفهومی است که در تناظر با بهره برداری مناسب مجریان سیاست خارجی دولت ها از فرصت ها و ظرفیت های متنوع کشورشان- شامل منابع مادی و معنوی - منابع سخت افزارانه و نرم افزارانه- برای نیل به اهداف ملی و توسعه آن به کار می برند. همکاری های دیپلماتیک در دوران معاصر میان کشورها، نسبت به سالیان قبل از تنوع بیشتری برخوردار شده است. یکی از مهم ترین ابعاد این تنوع، مربوط به ادغام روش های سنت...

رژیم حقوقی دریای خزر یکی از مسائل مهم و مبتلابه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و از مسائل تأثیرگذار بر امنیت ملی کشورمان است. این موضوع طی سال‌های اخیر یکی از محورهای تحرک دستگاه دیپلماسی ایران و سایر کشورهای حاشیه خزر بوده و تاکنون به فرجام و نتیجه نهایی نرسیده است. مقاله حاضر درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال اساسی است که «چه عوامل و متغیرهایی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تعیین رژیم حقوقی...